“Rijsbergen” behoort tot een van de oudste panden op het eiland is een belangrijk onderdeel van de historie van Schiermonnikoog.
Vanaf de 12e eeuw is het eiland langzamerhand ontgonnen door de orde van de Cisterciënzer monniken die op het eiland ook een uithof bouwden. Na de reformatie werd het eiland in 1580 door de Staten Friesland in beslag genomen van de Cisterciënzer monniken en later verkocht. In 1640 werd het eiland doorverkocht aan de familie Stachouwer. Zij waren afkomstig uit Blaricum en kregen met de aankoop van het eiland de titel “Heeren van Schiermonnickoog”. De Stachouwers bezaten een klein kasteeltje in het toenmalige dorp Westerburen (op die locatie ligt nu het zeegat ten westen van Schiermonnikoog). Als gevolg van een aantal zeer zware stormen spoelde het oude dorp en het kasteeltje langzamerhand weg en rond 1750 werd het huidige dorp Schiermonnikoog gebouwd waar de eilanders hun huizen herbouwden. De “Langenstreek” waar de typische eilanderhuisjes op een lange rechte rij staan (op “order” van de Stachouwers) dateert uit deze tijd. De Stachouwers, eigenaren van het eiland, bouwden zelf rond 1757 ten oosten van het huidige dorp het pand “Rijsbergen” als hun nieuwe huis. |
De Stachouwers hebben Rijsbergen bewoond tot zij het eiland in 1858 verkocht aan de Haagse jurist John Erick Banck. Deze heeft het eiland tot 1892 in bezit gehad (en vele verbeteringen doorgevoerd zoals de inpoldering met 7 nieuwe boerderijen, de oprichting van de zeevaartschool, etc.). Vanaf 1893 tot 1945 was het eiland en het huis Rijsbergen in bezit van 3 generaties van de Duitse adelijke familie Von Bernstorff. Zij waren met name in de zomer aanwezig.
De Graven Von Bernstorff op Schiermonnikoog
 |  |  |
Graaf Berthold Hartwig von Bernstorff, Eigenaar van Rijsbergen en van Schiermonnikoog van 1893 tot 1906 | Graaf Georg Ernst August von Bernstorff, Eigenaar van Rijsbergen en van Schiermonnikoog van 1906 tot 1939 | Graaf Bechtold Eugen von Bernstorff, Eigenaar van Rijsbergen en van Schiermonnikoog van 1939 tot 1945 |
Na de oorlog werd het eiland en het huis Rijsbergen in 1945 door de Nederlandse Staat, middels de “Wet op annexatie van vijandelijk vermogen”, in beslag genomen van de Duitse graaf Von Bernstorff. Het eiland bleef sinds 1945 grotendeels in handen van de Staat en werd in toenemende mate een toeristische bestemming.
Het pand Rijsbergen is sinds 1945 langdurig in gebruik geweest als school en jeugdherberg. In die periode is het pand slecht onderhouden en heeft men ook weinig oog gehad voor de lange historie van het pand en is van het oorspronkelijke interieur weinig bewaard gebleven. Wat resteert is de monumentale voorgevel, de kap van het hoofdhuis en de fraaie ligging van het pand.
Sinds 1992 is het pand in eigendom van de huidige exploitanten van herberg Rijsbergen. Zij hebben het pand in fases gemoderniseerd en er een eigentijds klein hotel van gemaakt met een geheel eigen sfeer. In 2007 is het 250-jarig van Rijsbergen gevierd en is een gevelsteen geplaatst ter nagedachtenis aan de eigenaren van het huis & eiland.